Inspirerend sterke expo van video-werk van Bill Viola in La Boverie (Luik). Je begint met die ontzaglijke en ontzag wekkende video van metershoog vuur en waterval, brullend van geweld. Vernietiging en verheffing, in één beeld.
Hij toont drie portretten, twee vrouwen en een man, ze lijken verstild gefotografeerd. Maar zoals het vaak gaat met ontmoetingen die tijd krijgen, zie je het leven groeien in hen, de gesloten ogen gaan open, of omgekeerd, soms kijken ze je aan. En dat alles in die traagheid die Viola alle tijd oplegt: tijd is voor hem een langzame danser, een verzamelaar van ogenblikken, zelf een aandachtige toeschouwer. Tijd wacht, net als wij, op transfiguratie (om het met een bijbels woord te zeggen) of metamorfose (om het woord van Ovidius te gebruiken).
Hij maakt een video van drie figuren op de achtergrond, het beeld is grijs en onscherp en vol ruis, als de televisie vroeger toen de antenne niet goed stond. Maar je blijft kijken, en je ziet ze traag naderbij komen. En je ziet dat het drie vrouwen zijn, één is ouder, een moeder met twee dochters. Ze komen naderbij en ze wachten tegelijk. Dan zet de moeder een stap naar voor en breekt plots door dat grijze gewemel, dat een gordijn van water blijkt te zijn. En ineens is ze van kleur, die vrouw, ze wrijft het natte haar uit haar ogen en keert zich, moeder zijnde, om naar de meisjes achter haar. Ze steekt haar arm door de waterval en neemt het oudste meisje mee naar voor, naar de kleur, naar de herkenning, naar het dichtbije, naar het gedeeld mensenleven. En daarna het jongste meisje, dat glimlacht naar haar moeder, nadat ze ook het water uit haar ogen heeft gewreven. En zo blijven ze staan, net geboren zou je kunnen zeggen. En dan keren ze zich om, gaan door het grijze geweld (want je hoort het water vallen) en verdwijnen weer in die vreemde andere wereld. Het is niet echt een metamorfose à la Ovidus, het is eerder de wondere ervaring dat we een andere mens plots in licht en kleur kunnen zien, een binnenkant kunnen zien die glanst, een nabijheid die je onverwacht werd gegeven, zomaar. De zieke die wakker wordt zonder pijn, en dat zie je in het gezicht. De demente die plots weer helder aanwezig is. Het onvermoede talent dat je ontdekt in iemand waar je het niet had verwacht. De video heet Three Women, ik vergeet hem niet meer.
Zoals de video’s van twee oudere mensen, een naakte vrouw en een naakte man. Ze komen traag dichterbij en laten zich bekijken, zoals ze ons bekijken. Er valt zachtjes, van opzij, wat licht op hen. En dan gaan ze, traag, met een klein lampje hun oude lichaam af, beschijnen hand en zij en schouder en wang, een oud lichaam is een prachtding…
Ga kijken, halverwege april loopt de expo op haar eind. Ik kopieer hier geen fragmentje zoals je die kunt vinden op tinternet, want dan mis je de trage aandacht, de donkere projectiezaal, het gedeelde kijken, en de inspiratie in je kop…
Dichtertje 